وضع زمین، آسمان و انسان در روز قیامت (اوصاف روز رستاخیز در قرآن)

قرآن مجید قيامت را روز فرار مي داند، یعنی روزي كه انسان از پدر، مادر، برادر، خواهر، همسر، فرزندان و اقوام خود مي گريزد و هر كس به كارخود مشغول است و در واقع روز محشر، روز قطع پيوندها و خویشاوندی است.

از آیات قرآن مجید به خوبي بر مي آيد كه برپايي معاد يا جهان آخرت تنها در زنده شدن دوباره انسانها خلاصه نمي شود، بلكه همراه آن مجموعه اي از حوادث روي مي دهد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم.

بر اساس آیات سوره های مبارکه تکویر، زلزال، دخان و واقعه، در روز قيامت، لرزشي سخت زمين را فرا مي گيرد. آنچه بر زمين پديدار گشته، فرو مي پاشد. سطح زمين آشكار و نمايان مي گردد. زمين شكافته مي شود و مردگان از آن بيرون مي آيند تا در قيامت محشور گردند. درياها از هم شكافته، جوشان و برافروخته مي شوند. كوه ها از جا كنده مي شوند و به صورت غير متعادل به حركت در مي آيند و به سان تلي از خاك در مي آيند و مانند پشم زده مي شوند و نرم و انعطاف پذير مي گردند، و سرانجام مانند ذرات غبار پراكنده مي شوند. از سلسله كوه هاي سر به آسمان كشيده، جز سرابي باقي نمي ماند.

سوره های تکویر، انفطار، طور و الرحمن درباره وضع آسمان و ستارگان اشاره دارند که وضع آسمان دگرگون مي شود و ستارگان از جاي كنده مي شوند، آسمان دچار نوعي تموج و حركت پاره پاره و شكافته مي شود و مانند گل سرخ و روغن و فلز مذاب روان نمايان مي گردد و سرانجام به شكل دود درآمده، در هم پيچيده مي شود. نور، خورشيد و ماه به خاموشي مي گرايد. نظم آنها به هم مي خورد و به سوي زمين پرتاب مي گردند.

در آيات و روايات يكي از نشانه هاي قيامت”نفخ صور” است و آن دو نفخ دميدن است كه يكي نفخ مرگ است و پيش از قيامت عمومي رخ مي دهد، يعني پيش از برپايي قيامت صداي مهيبي به گوش همه موجودات خواهد رسيد كه موجب مرگ همه آنها مي شود و به واسطه آن نظام عالم به هم مي خورد. ديگري نفخ حيات است كه قيامت برپا مي شود و صحنه جهان با نور خدا روشن مي گردد و همه انسانها و حتي حيوانات در يك لحظه زنده مي شوند. قرآن مجید در سوره زمر آيه 68 درباره نفع صور مي فرمايد؛ و در صور ديده مي شود، پس همه كساني كه در آسمان ها و زمين هستند مي ميرند مگر آنان كه خدا بخواهد. سپس بار ديگر در صور دميده مي شود، ناگهان همگي به پا مي خيزند و در انتظار حساب و جزا مي مانند.

قرآن، نام ها و اوصاف مختلفي براي قيامت بر شمرده است كه هر يك به حقيقتي اشاره دارند. برخي از آنها عبارتند از:

قرآن در آیه 2 سوره واقعه و آیه 7 سوره حج قيامت را امري مي داند كه در وقوعش هيچ شك و ترديدي نيست.

قرآن در آیه 7 سوره معارج قيامت را نزديك مي شمارد. و در برخي از تعابير از آن با كلمه “فردا” ياد مي كند از جمله آیه 18 سوره مبارکه حشر.

قرآن در آیه 39 سوره نباء قيامت را روز حق مي داند، روزي است كه در آن حق مطلق، ظهور مي كند و جايي براي باطل نيست و هر كسي به حق خود مي رسد.

قرآن در آیه 67 سوره ص، آیه 15 سوره یونس و آیه 3 سوره هود از قيامت با عنوان “خبر بزرگ” ياد مي كند و نيز با تعبير”روز عظيم”، زيرا رويدادهاي عظيمي در آن رخ مي دهند و همچنين با تعبير “روزكبير”.

صحنه محشر را “روز فرياد” و يوم التناد” گويند. اين نام، بدان جهت است كه دوزخيان بهشتيان را صدا مي زنند. ( اعراف آيه 50)

قرآن مجید، قيامت را “روز فرار” مي داند، روزي كه انسان از برادر و مادر، پدر و همسر و فرزندانش مي گريزد و هر كس به كارخود مشغول است و به تعبيري، روز قطع پيوندها است كه رابطه خويشاوندي گسسته مي شود. (آیات 7-34 سوره عبس و 101 سوره مومنون)

قيامت روزي است كودكان و نوجوانان در آن پير مي شوند. دليل آن شايد طولاني بودن و يا سخت بودن حوادث آن روز است. (آیه 17 مزمل)

در قيامت،همه رازها و اعمال انسان آشكار مي گردند و مومنان و بدكاران با چهره خود بازشناخته مي شوند و نامه اعمال انسان گشوده مي گردد، نامه اي كه همه اعمال در آن ثبت است و هر كس هر عمل خوب و بدي را كه انجام داده مي بيند. ( سوره طارق آيه 9 و سوره تكوير آيه 10)