در كارنامه سياسي آيت‌الله شيخ عبدالكريم حايري يزدي، مؤسس حوزه عمليه قم، نقاط درخشاني وجود دارد كه با بررسي دقيق آنها، علاوه بر شناخت بيشتر بينش والا و صحيح وي در رخدادهاي مهم، تأثيرات شگرف تصميمات آيت‌الله حايري نمايان مي‌شود. يكي از اين مسائل، واكنش آيت‌الله حايري يزدي به تصميم دولت انگليس در الحاق كشور فلسطين به مستمرات خود و اعطاي اين سرزمين به يهوديان و دولت صهيونيسم است.
در بحبوحه جنگ جهاني اول، دولت استعمارگر انگليس با دولت فرانسه، در سال 1916 (1295) قراردادي را امضا كردند كه «به موجب آن، اين دو كشور پيش از پايان جنگ، ميراث امپراتوري عثماني را در خاورميانه ميان خود تقسيم كردند. به موجب اين قرارداد سوريه و لبنان و بخشي از جنوب تركيه به عنوان سهم فرانسه و فلسطين و مناطق اطراف خليج فارس و سرزمين كنوني عراق تا بغداد سهم انگلستان شناخته شد.» (1)
بعد از رسمي كردن تسلط انگليس بر فلسطين، به علت پيوندي كه دولت استعماري انگليس با يهوديان داشت، در سال 1922 با تنظيم لايحه سرپرستي فلسطين و ارسال آن به جامعه ملل به اهداف و تعهدات خود با صهيونيست‌ها جامه عمل پوشاند. هنگامي كه تعهد بين اين دو فاش شد، همواره در ميان ساكنين مسلمان و اعراب مناطق اشغالي با دولت انگلستان و صهيونيست‌ها نبردها و مبارزاتي خونين به وقوع پيوست.
در سال 1933 (1312) استعمار انگليس با حمايت از صهيونيست‌ها و سركوب مسلمانان، زمين‌هاي فلسطينيان را از دست آنان خارج و به يهوديان مهاجر واگذار مي‌كرد. در حقيقت انگلستان با غصب زمين‌هاي فلسطينيان و ساكنان اصلي آن، در فراهم آوردن مهاجرت يهوديان نقش اصلي را ايفا كرد. در همين زمان بود كه آيت‌الله شيخ عبدالكريم حايري و به تبع وي ساير روحانيون ايران براي دفاع از مردم فلسطين دست به كار شدند.
حركت اصلي مؤسس حوزه در اين زمان، ارسال نامه‌اي به رضا شاه بود. آيت‌الله حايري در دي‌ماه 1312 اين نامه را توسط آيت‌الله سيد محمد بهبهاني به رضا شاه ارسال كرد. چرا كه «وي فرزند سيدعبدالله بهبهاني رهبر مشروطيت بود و به علت روابطي كه با رضاخان داشت، ميان علما و شاه و دربار نقش واسطه را ايفا کرده و مورد احترام شاه بود.» (2) متن تلگراف آيت‌الله حايري به رضاخان چنين است: «حضور مبارك اعليحضرت شاهنشاهي خلدالله ملكه. بعد از دعاگويي صميمي، امروزه مسلمين در اين هجوم يهود به فلسطين و بيت‌المقدس مستغيث به آن يگانه حامي است و چشم همگي به الطاف خاصه ملوكانه است. اميد به اعانت پروردگار جل و علا اين غايله مهم با توجهات خاصه مرتفع، موجب مزيد دعاگويي اين ضعيف و عامه مسلمين گردد. الاحقر عبدالكريم حائري.» (3)… براي روشن شدن اهميت نامه آيت‌الله شيخ عبدالكريم حايري، نياز است به شکل خلاصه فضاي اختناق و حساس آن زمان تبيين شود و سپس به شرح ابعاد مختلف نامه بپردازيم… آيت‌الله العظمي اراكي در اين باره مي‌گويد: «چنان‌چه كوچكترين حركتي از يك گوشه اين مملكت پيدا مي‌شد، رضاخان فوري مجرم را يا تبعيد مي‌كرد يا به دار مي‌كشيد.
حاج شيخ در همچون معركه‌اي واقع شده بود و چاره‌اي غير از اين كه صبر كند نداشت.در كف شير نر خونخواره‌اي غير تسليم و رضا كو چاره‌اي» (6) بر اين اساس، حفظ حوزه علميه اولويت نخست مؤسس حوزه بود و بالاجبار در چند موضوع بسيار مهم كه با اصل دين در ارتباط بود دخالت كرد. يكي از آنها مبارزه علني رضاخان با روحانيت و ديگري مسأله كشف حجاب بود. آيت‌الله حايري معتقد بود كه اين دو مساله به اساس دين و مذهب مربوط مي‌شود و هدف رضاخان بركندن ريشه اسلام است. با توجه به مقدمه فوق، اهميت حركت آيت‌الله شيخ عبدالكريم حايري در ارسال نامه به رضاخان و درخواست واكنش در قبال مسأله فلسطين بيشتر نمودار مي‌شود. به جرأت مي‌توان گفت كه آيت‌الله شيخ عبدالكريم حايري، مقابله با اشغال سرزمين فلسطين را از مهمترين امور دين و هم رديف با مسأله حجاب مي‌دانست.
دخالت آيت‌الله حايري در اين قضيه، نشان از آن دارد كه وي به علت رهبري عامه مسلمين در ايران، وظيفه و تكليف خود مي‌دانست كه از طرف خود و ملت مسلمان ايران نسبت به هجوم يهوديان به فلسطين موضع ديگري كند…
نظرات کاربران (بدون نظر)
ثبت و ارسال نظر