غدیر خم نام ناحیه‌ای میان مکه و مدینه است که پیامبر اسلام در حجة الوداع، علی بن ابی طالب را «ولی» پس از خود اعلام کرد. 18 ذی الحجه، سال روز این واقعه میان شیعیان به عید غدیر خم شهرت دارد.
حضرت محمد (ص)، پیامبر اسلام در بازگشت از آخرین حج خود همه مسلمانانی که در حج شرکت داشتند را در غدیر خم جمع کرد و شیعیان معتقدند که او در آنجا علی بن ابی طالب را به‌عنوان وصی و برادر و جانشین خود از جانب خدا معرفی کرد. عبارت معروف مَن کُنتُ مولاه فَهذا علیّ مولاه أللهم والِ من والاه و عادِ من عاداه «هر آن کس که من مولای او هستم، پس علی مولای اوست» قسمتی از خطابه بلند غدیر می‌باشد. [۱]
عید غدیر خم در قرآن
در قرآن مجید، چهار وصف عظیم برای غدیر، نشان از شکوه بی کران آن است: «امروز کافران، از دست اندازی به دین شما نومید گردیده اند؛ امروز دین شما را کامل کردم؛ [امروز] نعمتم را بر شما تمام گردانیدم؛ و خرسند شدم که اسلام کیش شما باشد. [2]
عید غدیر و اعمال این روز
ای علی تو نشان هدایت این امتی؛ هر کس تو را دوست بدارد، رستگار شود و هر کس تو را دشمن بدارد، به هلاکت افتد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)
خداوند پس از غدیر خم برای کسی حجت و عذری باقی نگذاشت. حضرت فاطمه زهرا (علیهاالسلام)
در روایتی آمده كه از امام صادق (علیه‌السلام) پرسیدند كه آیا مسلمانان غیر از جمعه، عید قربان و عید فطر، عید دیگری دارند. امام فرمود بله عیدى هست كه از همه اینها احترامش بیشتر است. آن روزى است كه رسول خدا (صَلَّى اللهِ عَلِیهِ وَ آله) امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) را به جانشینی خود معرفی كرد و فرمود كه هر كس من مولا و آقاى اویم پس على مولا و آقا و پیشواى اوست و آن روز هیجدهم ذى الحجّه است.
راوى از امام پرسید: در آن روز چه اعمالی باید انجام داد؟
امام فرمود: كه باید روزه بدارید و عبادت كنید و محمد و آل محمد (عَلیهم‌السلام) را یاد كنید و بر ایشان صَلَوات بفرستید .
امام رضا (علیه‌السلام) به پسر ابى نصر فرمود: هر كجا كه باشى سعى كن كه روز غدیر نزد قبر مطهّر حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) حاضر شوى چرا كه خدا در این روز گناه شصت ساله مومنین را می‌آمرزد. و در این روز دو برابر آنچه كه در ماه رمضان و شب قدر و شب فطر از جهنم آزاد كرده، آزاد می‌كند. و بخشش یك درهم به مؤمن محتاج بدهى برابر است با هزار درهم كه در اوقات دیگر احسان شود.
برخی اعمال روز عید
1- روزه که کفاره شصت سال گناه است و در روایتی دیگر آمده که برابر است با روزه تمام عمر و معادل است با صد حج و صد عمره.
2- انجام غسل.
3- زیارت حضرت علی (ع) و سزاوار است که انسان هرکجا باشد سعى کند خود را به قبر مطهر آن حضرت برساند. براى امام در این روز، سه زیارت مخصوصه نقل شده که یکى از آنها زیارت معروف به “اَمینُ الله” است که از نزدیک و دور خوانده مى‌شود و آن از زیارات جامعه مطلقه است.
4- پس از غسل، نیم ساعت به ظهر مانده دو رکعت نماز اقامه شود. در هر رکعت حمد یک مرتبه و سوره توحید ده مرتبه و آیة الکرسى ده مرتبه و سوره قدر ده مرتبه خوانده شود. امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «كسی كه این نماز را بخواند ثواب صد هزار حج و صد هزار عمره را می برد و هر حاجتی از خدا در خواست كند، خداوند آن را برآورده می نماید». [3]
5- خواندن دعای ندبه.
6- درهنگام ملاقات مؤمنین بعنوان تهنیت جمله ذیل را بگوییم:
اَلْحَمْدُ لِلّهِ الّذى جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّکینَ بِوِلایَةِ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ وَالاْئِمَّةِ عَلَیْهِمُ السَّلامُ
ستایش خاص خدایى است که قرار داد ما را از تمسک جویان به ولایت امیرمؤ منان و سایر امامان علیهم السلام
و نیز بخواند: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى اَکْرَمَنا بِهذَا الْیَوْمِ وَ جَعَلَنا مِنَ الْمُوفینَ بِعَهْدِهِ اِلَیْنا وَ میثاقِهِ الَّذى واثَقَنا بِهِ مِنْ وِلایَةِ وُلاةِ اَمْرِهِ وَالْقُوّامِ بِقِسْطِهِ وَ لَمْ یَجْعَلْنا مِنَ الْجاحِدینَ وَالْمُکَذِّبینَ بِیَوْمِ الدّینِ.
ستایش خاص خدایى است که گرامى داشت ما را به این روز و قرارمان داد از وفاکنندگان به عهدى که با ما کرده بود و پیمانى که با ما بسته بود از ولایت سرپرستان امر دین او و برپادارندگان عدلش و قرارمان نداد از منکران و تکذیب کنندگان روز جزا
7- صد بار این ذکر گفته شود: اَلْحَمْدُلِلّهِ الّذى جَعَلَ کَمالَ دینِهِ وَ تَمامَ نِعْمَتِهِ بِوِلایَةِ اَمیرِ الْمُؤمِنینَ عَلىِّ بْنِ اَبى طالِبٍ عَلَیْهِ السَّلامُ.
ستایش خاص خدایى است که قرار داد کمال دین و تمام شدن نعمتش را به ولایت امیرمؤمنان على بن ابیطالب علیه السلام.
روز عید غدیر روز برطرف شدن غم‌هاى مؤمنین است. این روز، روزى است که حضرت موسى (ع) بر ساحران غلبه کرد و خداوند آتش را بر ابراهیم خلیل (ع) سرد و گلستان کرد.
8- در این روز خواندن عقد اخوت با برادران مؤمن سفارش شده و کیفیت آن به نحوى که شیخِ در مستدرک وسایل از کتاب زاد الفردوس نقل فرموده چنین است که دست راست خود را بر دست راست برادر مؤمن خود گذاشته و بگوید:
و اخَیْتُکَ فِى اللهِ وَ صافَیْتُکَ فِى اللّهِ وَ صافَحْتُکَ فِى اللّهِ وَ عاهَدْتُ اللّهَ
برادر شدم با تو در راه خدا و دوست با صفایت شدم در راه خدا و مصافحه کردم با تو در راه خدا و عهد کردم با خدا
وَ مَلاَّئِکَتَهُ وَ کُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ وَ اَنْبِی آئَهُ وَالاْئِمَّةَ الْمَعْصُومینَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ
و فرشتگانش و کتاب‌هایش و رسولانش و پیمبرانش و امامان معصومین علیهم السلام
عَلى اَنّى اِنْ کُنْتُ مِنْ اَهْلِ الْجَنَّةِ وَالشَّفاعَةِ وَ اُذِنَ لى بِاَنْ
بر این که اگر من از اهل بهشت و اهل شفاعت بودم و اجازه‌ام دادند که
اَدْخُلَ الْجَنَّةَ لا اَدْخُلُها اِلاّ وَ اَنْتَ مَعى
داخل بهشت گردم داخل نشوم جز با تو.
آنگاه برادر مؤمن بگوید: قَبِلْتُ ؛ قبول کردم
پس بگوید: اَسْقَطْتُ عَنْکَ جَمیعَ حُقُوقِ الاُْخُوَّةِ ما خَلاَ الشَّفاعَةَ وَالدُّعاَّءَ وَالزِّیارَةَ
و ساقط کردم از تو تمامى حقوق برادرى را جز شفاعت و دعا و زیارت.
در این روز شریف پوشیدن لباس نیکو و زینت کردن و استفاده کردن از عطر و شادى کردن شیعیان امیرالمؤمنین (ع) و عفو و بخشش از تقصیرات ایشان و برآوردن حاجات ایشان و صله ارحام فضیلت بسیار دارد.
توسعه بر عیال و اطعام مؤمنان و افطار دادن روزه‌داران و مصافحه با مؤمنین و رفتن به زیارت ایشان و تبسم کردن بر رویشان و هدیه فرستادن و شکر الهى به جا آوردن به جهت نعمت بزرگ ولایت و بسیار فرستادن صَلَوات و عبادت کردن نیز در این روز اجر و ثواب دارد.[4]
منبع:
1- ویکی پدیا
2- سوره مائده، آیه3
3- مفاتیح الجنان، ص 568
4- پایگاه خبری آفتاب
نظرات کاربران (بدون نظر)
ثبت و ارسال نظر