یكی از محاسن اخلاق سرپرستی ایتام و تفقّد و محبّت نسبت به آنان است. در زندگی انسانها خلأها و كمبودهایی وجود دارد كه جز از طریق محبّت و دوستی نمی توان آن را جبران كرد و در این میان، كودكان یتیم بیشترین نیاز را احساس می كنند زیرا آنها كه در اثر از دست دادن پدر یا مادر از سرچشمه مهر و محبّت دور افتاده اند و بیش از هر چیز به نوازش و محبّت محتاج اند و برای این احساس عاطفی و روحی خواه ناخواه در انتظار پاسخ هستند.
از سوی دیگر، وجود چنین افرادی در هر جامعه غیر قابل اجتناب است، زیرا هیچ جامعه ای خالی از حادثه نیست به ویژه در جامعه اسلامی كه جهاد و دفاع از اهمّ واجبات است و بدیهی است در اثر این حوادث خواه ناخواه گروهی پدران و یا مادران خود را از دست داده و بی سرپرست باقی می مانند. در چنین محیطی برای رفع این كمبودها باید پیش بینی های لازم را معمول داشت، بدین جهت دین مقدس اسلام مسئله ایتام را به عنوان یك مسئله اساسی و مهم مطرح كرده و مسلمانان را نسبت به سرنوشت آنان از جمیع جهات (اقتصادی، عاطفی، آموزشی و تربیتی و…) مسئول دانسته است.
در اینجا بحث تنها در تأمین معاش نیست زیرا نیاز انسانها تنها در آب و نان خلاصه نمی شود. انسان تشنه محبّت و سرشار از احساس و عواطف است؛ انسان موجودی است عاطفی كه مایل است محبّت ببیند و به دیگران ابراز محبّت كند.
عشق و محبّت در سرشت او نهفته است. او همانند یك چوب و یا یك سنگ و جماد نیست كه از عشق و محبّت بیگانه باشد. جایی كه بسیاری از حیوانات تحت تأثیر محبّت قرار می گیرند و پاسخ مثبت به آن می دهند انسان كه سرشت او بر اساس مهر و محبّت نهاده شده است چطور می تواند به دور از محبّت زندگی كند؟ واقعاً هیچ چیز جز مهر و محبّت نمی تواند جای خالی پدر و مادر را پر كند و چقدر خوب است كه هر خانواده یك یا دو یتیم را تحت تكفّل خویش قرار دهد و سرپرستی آنها را شخصاً به عهده بگیرد و تنها به تأمین معاش آنها بسنده نكند.
ساختن دارالایتام و كمك مالی به این گونه مؤسسات بسیار خوب است اما نمی تواند جانشین كانون گرم خانواده باشد، زیرا مربّی و خدمتگزار حقوق بگیر دارالایتام نمی تواند جای خالی پدر و مادر را پر كند، چون كودك پیش از هر چیز پدری مهربان و مادری دلسوز می خواهد. از این رو پیامبر اكرم ـ صلّی الله علیه و آله و سلم ـ كه پیام آور رحمت و رحمه للعالمین است و خود نیز طعم تلخ یتیمی را چشیده نسبت به این موضوع شدیداً توصیه كرده و با بیانات مختلف در مناسبتهای گوناگون مسلمانان را در تكریم یتیمان ترغیب و تشویق فرموده و مردم را به سرپرستی آنها امر كرده و خود نیز عملاً عهده دار نگهداری و سرپرستی از یتیمان بوده و در حدیثی از آن حضرت آمده است: «أحبُّ البُیوتِ بیتٌ فیهِ یتیمٌ مُكرَّمٌ.
محبوب ترین خانه آن خانه ای است كه در آن كودك یتیمی با عزّت و احترام زندگی كند.
در فرهنگ اسلام بهترین وسیله برای رفع كمبودهای یتیمان آن است كه كودكان یتیم جزء عائله انسان قرار گیرند بطوریكه خود را در ردیف اعضای خانواده و فرزندان آنان به شمار آورند و مساعدتها و كمكها نسبت به آنان باید بقدری محترمانه و شرافتمندانه انجام شود تا آنها با سربلندی و سرافرازی زندگی كرده و هیچگاه خود را حقیر و بیچاره و بینوا احساس نكنند.
بنابراین، یتیم نوازی در صورتی مفید فایده است كه برخورد با آنها توأم با رعایت جمیع جهات مادّی و معنوی و عاطفی بوده باشد و در غیر این صورت ممكن است نتایج ناگواری به بار آورد و آنها را دچار عقده و كینه سازد.

به اشتراک بگذارید