حضرت رسول اکرم صلي الله عليه و آله همراه حاجيان حجة الوداع به منطقه غدير خم رسيدند . حضرت امر فرمود که منبري از جهاز اشتران فراهم سازند . سپس خطبه اي طولاني ايراد فرمودند . در آغاز سخن حمد و سپاس خدا را کرده و مي فرمايد … الحمد لله الذى علا فى توحده ، و دنا فى تفرده ، و جل فى سلطانه ، و عظم فى اركانه ، و احاط بكل شئ علما و هو فى مكانه ، و قهر جميع الخلق بقدرته و برهانه. « حمد و ستايش پرودگاري را سزاست که درعظمت ، يکتا و در وحدانيت ، بي همتا است. سلطنت او با عظمت ودراداره امور خلايق مقتدر و به همه مخلوقات دانا و در همه جا حاضر و ناظر و قدرت او بر همه موجودات غالب است . »

… و قد ضمن لى تبارك و تعالى العصمة ، و هو الله الكافى الكريم ، فاوحى الى : بسم الله الرحمن الرحيم (يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك) فى على – يعنى فى الخلافة لعلى بن ابى طالب عليه السلام (و ان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله يعصمك من الناس) (المائدة،67). معاشر الناس! ما قصرت فى تبليغ ما انزل الله تعالى الى و انا مبين لكم سبب نزول هذه الآية، ان جبرئيل عليه السلام هبط الى مرارا ثلاثا يأمرنى عن السلام ربى – و هو السلام – ان اقوم فى هذا المشهد فاعلم كل ابيض و اسود ان على بن‏ ابى‏طالب عليه السلام اخى و وصيى و خليفتى، و الامام من بعدى، الذى محله منى محل هارون من موسى الّا انه لا نبى بعدى ، و هو وليكم بعد الله و رسوله ، و قد انزل الله تبارك و تعالى علىَّ بذلك آية من كتابه : ( انما وليكم الله و رسوله و الذين آمنوا الذين يقيمون الصلاة و يؤتون الزكاة و هم راكعون ) (المائدة، 55) . و على بن ابى‏طالب عليه السلام ، اقام الصلاة و آتى الزكاة و هو راكع يريد الله عز و جل فى كل حال. ” معبودي جزاو نيست او به من اعلام فرموده که اگر نرسانم آنچه وحي شده ، تبليغ رسالت نکرده ام و خداوند ضمانت نموده که مرا حفظ فرمايد و خداوند بزرگ براي حفظ من کافي است. ” (سوره مائده آيه 67 ) خداوند بر من وحي فرستاده است، به نام خداوند بخشنده مهربان، اي پيغمبر برسان آنچه را که فرستاده شد به سوي تو از پروردگارت و اگر انجام ندهي تبليغ رسالت نکرده اي و خداوند تو را از شر مردم حفظ خواهد نمود.

اي مردم در ابلاغ آنچه برمن وحي شده کوتاهي نکرده ام و برا ي شما سبب نزول اين آيه را بيان مي نمايم. جبرئيل عليه السلام سه بار بر من نازل شد و سلام پروردگار را به من ابلاغ نمود و مرا مأمور نمود که در اين محل بايستم و آنچه را وحي آورده به شما ابلاغ نمايم . تا بر هر سفيد و سياه اعلام کنم که علي بن ابيطالب برادر من و وصي من و جانشين من و امام بعد از من است و مقام او نسبت به من مانند مقام هارون نسبت به موسي است. جز آن که پيغمبري بعد از من نخواهد آمد و او بعد از من رسول و پيشوا بر شماست و اين فرمان را خداوند تبارک و تعالي صادر فرموده است. اين آيه از کتاب خداست. اين است و جز اين نيست . ولـّي شما، خدا و رسول او هستند و آنان که ايمان آورده اند و اقامه نماز مي نمايند و در حال رکوع زکات مي دهند . و علي بن ابيطالب اقامه نماز نمود و در حال رکوع زکات داد و او در هر حال رضاي پروردگار را مي جويد.»

… معاشر الناس! ان الله قد نصبه لكم وليا و اماما مفترضا طاعته على المهاجرين و الانصار و على التابعين لهم باحسان ، و على البادى و الحاضر و على الاعجمى و العربى ، و الحر و المملوك، و الصغير و الكبير ، و على الابيض و الاسود ، و على كل موحد ، ماض حكمه ، جائز قوله ، نافذ امره، ملعون من خالفه، مرحوم من تبعه، و من صدقه فقد غفر الله له و لمن سمع منه و اطاع له. « اي مردم آگاه باشيد که خداوند علي را سرپرست و پيشوا بر شما قرار داده و اطاعت او را بر مهاجر و انصار و همه مردم واجب فرموده است ، شهري و بياباني ، عرب و عجم ،بنده و آزاد ، کوچک و بزرگ ، سفيد و سياه ، هر که خدا را مي پرستد بايد فرمان علي را اطاعت کند ، گفتار او را تصديق نمايد و امر او را انجام دهد. محروم از رحمت حق است کسي که مخالفت کند، مشمول رحمت پروردگار است کسي که از او پيروي نمايد، مؤمن است کسي که او را به اين سمت تصديق نمايد . کساني که از او اطاعت کنند و فرمان او برند خداوند آنها را مي آمرزد . » …

معاشر الناس! ما من علم الّا و قد احصاه الله فى ، و كل علم علمت فقد احصيته فى امام المتقين ، و ما من علم الا علمته عليا ، و هو الامام المبين . معاشر الناس ! لا تضلوا عنه و لا تنفروا منه ، و لا تستكبروا من ولايته ، فهو الذى يهدى الى الحق و يعمل به و يزهق الباطل و ينهى عنه ، و لا تاخذه فى الله لومة لائم، ثم انه اول من امن بالله و رسوله ، و [هو] الذى فدى رسوله بنفسه و [هو] الذى كان مع رسول الله و لا احد يعبد الله مع رسوله من الرجال غيره . « اي مردم هيچ علمي نيست مگر آن که خداوند آن را به من آموخت و هر دانشي که به من آموخته شد من آن را به علي پيشواي پرهيزکاران آموختم و او پيشواي بزرگ و آشکار شماست. اي مردم مبادا علي را تنها بگذاريد و از او دوري کنيد واز پيشوائي او سرپيچي نموده و تکبر نمائيد او تنها کسي است که شما را به سوي حق رهبري مي نمايد و به حق عمل مي کند و باطل را محو مي نمايد و شما را از آن باز مي دارد و از ملامتِ ملامت کنندگان در راه خدا بيمي ندارد.» …

معاشر الناس! ان عليا و الطيبين من ولدى هم الثقل الاصغر، و القرآن هو الثقل الاكبر ، فكل واحد منبىءُ عن صاحبه و موافق له ، لن يفترقا حتى يردا على الحوض ، هم امناء الله فى خلقه و حكامه فى ارضه. الا و قد اديت ، الا و قد بلغت ، الا و قد اسمعت ، الا و قد اوضحت ، الا و ان الله عز و جل قال و انا قلت عن الله عز و جل ، الا انه ليس اميرالمؤمنين غير اخى هذا ، و لا تحل امرة المؤمنين بعدى لاحد غيره. (ثم ضرب بيده الى عضده فرفعه ، و كان منذ اول ما صعد رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم شال عليا حتى صارت رجلاه مع ركبة رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم ، ثم قال : ) معاشر الناس! هذا على اخيى و وصيى و واعى علمى و خليفتى على امتى و على تفسير كتاب الله عز و جل. « اي مردم بدانيد علي و پاکان از اولاد من ، سنگيني کوچکتر و قرآن ، سنگيني بزرگتر است و هر کدام از آنها خبر دهنده يکديگرند و مطابقت با هم دارند وهرگز ازهم جدا نخواهند شد تا در قيامت بر من وارد شوند . اي مردم علي و پاکان از اولاد من امين خداوند در ميان مردم هستند و آنها فرمانروا در زمين مي باشند. آگاه باشيد که من امر رسالت را ادا کردم ، آگاه باشيد که آنچه بايد برسانم رساندم، آگاه باشيد که محققاً به شما شنواندم، آگاه باشيد که بر شما آشکار نمودم ، آگاه باشيد که خداوند عزوجل فرمود و من هم از جانب پروردگار تبارک و تعالي گفتم . آگاه باشيد که اميرالمؤمنين غير از برادرم علي نيست و اين منصب بعد از من بر احدي غير از علي نخواهد بود . ( آنگاه بازوي علي (ع) را گرفت و بلند نمود و به حدي بالا برد که پاهاي علي (ع) محاذي زانوي پيغمبر ( ص) قرار گرفت و فرمود : ) اي مردم اين علي برادر من و وصي من و مخزن دانش من و جانشين من برامت و مفسر کتاب خداوند عزوجل مي باشد .» …

اللهم وال من والاه ، و عاد من عاداه و العن من انكره و اغضب على من جحد حقه . « بار الها دوست بدار هر که علي را دوست بدارد، دشمن بدارهر که علي را دشمن بدارد ، دور گردان از رحمت خود آنهائي که انکار کنند پيشوائي او را غضب فرما بر کساني که غصب کنند حق او را . » …

الا انه لا يبغض عليا الا شقى و لا يتولا عليا الا تقى و لا يؤمن به الا مؤمن مخلص . « آگاه باشيد که دشمني با علي نمي کند مگر کسيکه بدبخت است و دوستي با او نمي ورزد مگر کسيکه پرهيزکار است و ايمان به او نمي آورد مگر کسيکه ايمان اوخالص باشد.» …

معاشر الناس ! اَلا و انى منذر و على هاد . معاشر الناس ! انى نبى و على وصيى . « اي مردم بدانيد من ترساننده هستم و علي راهنماست. اي مردم من پيامبر هستم و علي جانشين من است . » …

معاشر الناس! قد بينت لكم و افهمتكم، و هذا على يفهمكم بعدى. الا و انى عند انقضاء خطبتى ادعوكم الى مصافقتى على بيعته و الاقرار به ، ثم مصافقته من بعدى. الا و انى بايعت الله و على قد بايعنى ، و انا آخذكم بالبيعة له عن الله عز و جل : (فمن نكث فانما ينكث على نفسه) (الفتح ، 10). « اي مردم آنچه لازم بود براي شما روشن نمودم و به شما فهماندم و بعد از من علي آنچه لازم باشد به شما مي فهماند. اي مردم پس از آنکه خطبه من پايان يافت شما را به دست دادن و بيعت با علي دعوت مي نمايم و بعد از آنکه من با اوبيعت نمودم شما با او بيعت نماييد و به او تبريک گوئيد. آگاه باشيد من با خداوند عهد و پيمان بسته ام و علي با من بيعت نموده است و من از طرف خداوند عزوجل از شما براي علي بيعت مي گيرم. (پس هر که عهد شکني کند ضرر آن برخود اوست .)» سوره فتح آيه 10